- μικροκύματα
- Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα των οποίων η περιοχή μήκους κύματος εκτείνεται κατά προσέγγιση μεταξύ μερικών δεκάτων και μερικών χιλιοστών του μέτρου (από εδώ προέρχεται και η ονομασία των κυμάτων: δεκατομετρικά, εκατοστομετρικά και χιλιοστομετρικά). Μ. μπορούν πιο γενικά να θεωρηθούν όλα τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα με μήκος κύματος μικρότερο του ενός μέτρου. Οι αντίστοιχες συχνότητες λαμβάνουν τιμές της τάξης των εκατοντάδων κύκλων ανά δευτερόλεπτο. Τα μ. προσλαμβάνουν συνεχώς μεγαλύτερη σημασία τόσο εξαιτίας της μελέτης των ιδιοτήτων τους όσο και εξαιτίας των ευρύτατων εφαρμογών τους, κυρίως σε σύγχρονους κλάδους της επιστήμης και της τεχνολογίας. Οι ιδιότητές τους είναι όμοιες με εκείνες της ορατής ακτινοβολίας: ανακλώνται ή διαχέονται από στερεά σώματα και εξασθενούν από την ατμόσφαιρα (ιδιαίτερα ορισμένες περιοχές συχνοτήτων - εντούτοις κατορθώνουν να διαπερνούν την ιονόσφαιρα), υφίστανται παράθλαση στα άκρα εμποδίων (κορυφές ορέων κλπ.), διαθλώνται από την ατμόσφαιρα, ο δείκτης διάθλασης της οποίας μειώνεται με το ύψος σε σχέση με τη στάθμη της θάλασσας και επομένως μέσω αυτής η τροχιά τους γίνεται κυρτή. Κατά τη διάδοσή τους υπόκεινται σ’ έναν ιδιαίτερο τύπο εξασθένησης (διάλειψη), που οφείλεται στις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, της πίεσης και της υγρασίας της ατμόσφαιρας κατά μήκος της διαδρομής τους και της διάρκειας της ημέρας. Οι διακυμάνσεις αυτές, μαζί με την ομίχλη και τα νέφη, μεταβάλλουν την καμπυλότητα της τροχιάς των μ. Τα μ. χρησιμοποιούνται για τις τηλεοπτικές, τις ραδιοτηλεγραφικές και τις ραδιοτηλεφωνικές συνδέσεις μικρών αποστάσεων καθώς μπορούν να αποτελέσουν μια κατευθυνόμενη δέσμη, στους φούρνους μ., στις συσκευές ραντάρ, στην ιατρική (διαθερμίες υψηλής συχνότητας), στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις (κάμινοι υψηλής συχνότητας κλπ.). Στους πομπούς η ακτινοβολούμενη ενέργεια οδηγείται στην κεραία μέσω ενός κυματοδηγού, ο οποίος καταλήγει σ’ ένα είδος χοάνης· αυτή καταλήγει κοντά στην εστία μιας κατοπτρικής επιφάνειας παραβολοειδούς μορφής, όπου είναι τοποθετημένο το τμήμα του αγωγού, που αποτελεί την κυρίως κεραία. ακτινοβολία μικροκυμάτων του περιβάλλοντος. Διάχυτη ακτινοβολία, μήκους κύματος λίγων εκατοστών, που δεν πηγάζει από γήινη ή αστρική πηγή. Οπότε θεωρείται ως η απομένουσα ακτινοβολία (ραδιοφωνικός απόηχος) της φάσης που ακολούθησε τη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang). Η ακτινοβολία μ. του περιβάλλοντος παρατηρείται όπως η εκπεμπόμενη ακτινοβολία ενός μελανού σώματος με χαρακτηριστική θερμοκρασία περίπου 2,7 βαθμών Κέλβιν, που δεχόμαστε από κάθε σημείο του χώρου και η έντασή της είναι ίση προς όλες τις διευθύνσεις του ουρανού. Έχουν ανιχνευτεί μικρές μεταβολές αυτής της έντασης και οφείλονται στην κίνηση του Γαλαξία και στη σκέδαση Κόμπτον που συμβαίνει στο θερμό αέριο των αστρικών σμηνών. Η ατμόσφαιρα της Γης περιπλέκει τις παρατηρήσεις γύρω από το μέγιστο της ακτινοβολίας του μελανού σώματος, που βρίσκεται σε μήκος κύματος περίπου 2,5 mm και γι’ αυτό οι παρατηρήσεις γίνονται με όργανα πάνω σε δορυφόρους και αερόστατα. Μέσα στη δεκαετία του 1940 ο Τζορτζ Γκάμοφ (1904–1968), στα πλαίσια της θεωρίας του για τη δημιουργία των στοιχείων της ύλης κατά τη διάρκεια των πρώτων περιόδων του σύμπαντος, υπέθεσε πρώτος ότι υπάρχει μια ακτινοβολία του περιβάλλοντος στην περιοχή των μ., η σκέψη αυτή όμως αγνοήθηκε έως ότου το 1965 ανακαλύφθηκε η ακτινοβολία αυτή από τον Άρνο Άλλαν Πενζίας και τον Ρόμπερτ Γούντροου Γουίλσον. Η κοσμολογική ερυθρή μετατόπιση καταδεικνύει ότι τα φωτόνια αυτής της ακτινοβολίας είχαν μεγαλύτερες ενέργειες στο παρελθόν, αρκετά μεγάλες ώστε να δημιουργήσουν φωτοϊονισμό του υδρογόνου. Η μέση ελεύθερη διαδρομή των φωτονίων από τότε ελαττώθηκε σημαντικά εξαιτίας της σκέδασης στα υπάρχοντα ελεύθερα ηλεκτρόνια. Αυτό ουσιαστικά περιορίζει σημαντικά τις δυνατότητες να εξαχθούν πληροφορίες σχετικά με τις προηγούμενες χρονικές περιόδους από την ακτινοβολία του περιβάλλοντος στην περιοχή των μ., αν και όλα συνηγορούν στο ότι οι πολύ μικρής κλίμακας διακυμάνσεις στη θερμοκρασία της ακτινοβολίας, μπορεί να συσχετιστούν με ανεπαίσθητες διαφορές στην πυκνότητα της ύλης. Τέτοιες διακυμάνσεις μπορεί να οδηγήσουν προοδευτικά σε κατάλληλες συνθήκες για τη δημιουργία δομών, των οποίων εξέλιξη αποτελούν τα άστρα και οι γαλαξίες. Η ακτινοβολία του περιβάλλοντος στην περιοχή μ. αποτελεί την κυρίαρχη ακτινοβολία στο βαθύ ενδογαλαξιακό διάστημα.
Dictionary of Greek. 2013.